logo Cymraeg Mencap Mecap Cymru's English logo


Taith Patagonia Siôn Brynach's Patagonia Trek
Hydref 2008 October

 

Cliciwch yma os gwelwch yn dda er mwyn darllen pennod 2, hanes y daith yn Chubut ac yma er mwyn darllen pennod 3 sef hanes 24 awr olaf y daith yn Buenos Aires. Medrwch weld lluniau'r daith trwy glicio yma

16:28 - 16/10/2008, Awyrenfa Gatwick

Yn eistedd yn darllen Paul Theroux, The Old Patagonian Express ... y flight newydd ei galw - porth 53
16:48 ... ac wedi dod ar draws dyfyniad gwych - "Travel is a vanishing act, a solitary trip down a pinched line of geography to oblivion." Mae eistedd yn Gatwick bach fel yna - camu tu hwnt i'r normal arferol i mewn i ddimensiwn cyfochrol rhywsut.
Y daith fws o Gaerdydd wedi bod yn ddigon hwylus - a Louise (Abertawe) a Siân (Casnewydd) yn clochdar yn ddoniol yng nghefn y bws.
Rhyw awr i fynd bellach tan i'r awyren adael am Fadrid - a chychwyn y daith go iawn. Eisoes mae lleisiau Sbaenaidd o'n cwmpas.

22:57 - Madrid. Ar fin gadael awyrenfa Madrid ar awyren Boeing 747. Yr awyren ychydig yn hwyr yn gadael ond yr ehediad yn 6271 milltir yn ôl Aerolineas Argentinas. Maen nhw'n dangos map sy'n nodi y bydd yr awyren yn hedfan dros Affrica cyn croesi De'r Iwerydd i Dde'r Amerig.

05:02 - 17/10/2008

Awr i fynd cyn cyrraedd Buenos Aires a brecwast wedi bod. Wedi bod yn eistedd Awyrenfa Buenos Airesrhwng Pat Ashcroft a Rob Clements y tro hwn hefyd - mae'n edrych fel petaent wedi ein trefnu yn ôl trefn y wyddor.

07:42 - Coffi yn awyrenfa Buenos Aires - wedi tsiecio'r bag i mewn i fynd i El Calafate ac yn eistedd mewn caffi. Cwpwl yn eistedd y tu ôl i mi a'r weinyddes yn holi beth oedent ei eisiau a hithau'n dweud 'dim'!

11:56 - Ar y drydedd awyren mewn 24 awr - y tro hwn yn hedfan o Buenos Aires i El Calafate. Wedi cael eistedd wrth y ffenest y tro hwn a gweld yr arfordir a'r paith. Islaw mae 'na byllau mawr sy'n edrych fel petaent yn llawn halen yn hytrach na dŵr.

12:04 - Newydd hedfan dros Benrhyn Valdes - lle byddwn ddydd Iau. Mae'r tirwedd yn edrych yn ddiddorol heb sôn am y bywyd gwyllt.

guanaco15:33 - ar y bws o El Calafate i El Chalten - gweld guanaco o ffenest y bws. Mynyddoedd rhew i'w gweld o'r awyren wrth i ni basio Lago Argentina jyst cyn i ni lanio.

23:30 – Wedi cyrraedd El Chalten a’r gwesty. Cawod hyfryd a dillad glan cyn swper mewn gwesty cyfagos. Lot o hwyl a Rhobert ap Steffan yn ei hwyliau. Fory – y mynyddoedd ond heno yn El Chalten sydd â theimlad gwirioneddol o dref ffin. Tai tin ac adeiladau newydd ym mhob man. Cŵn mawr blewog ger bob tŷ. Mae’r gwynt yn chwibanu tu allan i’r ffenest felly Duw a ŵyr sut fydd hi yn gwersylla nos yfory!

17:22 - 18/10/2008

Yn eistedd ar graig o fewn golwg i’r Glacier de los Tres – rhewlif mawr sy’n gorffen mewn llyn. Yn tynnu at ddiwedd taith y diwrnod cyntaf. Roedd hi’n sych wrth adael El Chalten ond y glaw wedi dod o fewn 5 munud i ymadael. Pawb wedi bod yn gwisgo dillad glaw trwy’r dydd ond ar y cyfan cawodydd fu hi.
Y llwybr heddiw wedi bod trwy’r goedwig ar y cyfan ond taith ar ddiwedd y dydd i weld y rhewlif – tipyn o olygfa!

18:47 – Bellach wedi cyrraedd y gwersyll a chael paned o goffi.Gwersyll 01 Y wyneb yn teimlo wedi cael gwynt er gwaetha’r stwff haul.
Yn edrych ymlaen at swper – ddim yn edrych ymlaen cymaint at y noson gyntaf dan ganfas – yn enwedig os fydd y glaw yn para.

21:44 – yn y babell – ddim yn rhy oer eto, ond cawn weld sut fydd hi toc. Swper yn dda iawn chwarae teg o ystyried ein byd yng nghanol nunlle. Dyfyniad y dydd – Louise wrth Debs “Can I put my hand in your armpit?

11:12 – 19/10/2008

Wedi bod yn cerdded ers 08:30. Noson iawn tan rhyw 04:00 pan fu’n rhaid codi i fynd i’r tŷ bach – ar ôl hynny wedi rhynnu gan fod eira yn disgyn – ac roedd yn drwch erbyn y bore. Codi a phacio rhwng saith a hanner awr wedi, ac yna gael brecwast.
Gadael y gwersyll am hanner awr wedi wyth a dipyn o eira yn syrthio wrth i ni gerdded. Y tirwedd yn debyg i ddoe – coed a pherthi a’r golygfeydd o’r mynyddoedd dan eira yn hyfryd.

17:11 – Wedi cyrraedd y gwersyll nesaf, sydd gerllaw Lago Capri, ar ôl prynhawn caled. Roedd yr eira yn drwm iawn prynhawn ‘ma a phawb wedi rhynnu rhywfaint amser cinio er ein bod wedi aros mewn man cysgodol yn y coed.
Lago Capri

Unwaith y cychwynnodd yr eira o ddifri – a’r gwynt - roedd hi’n nos ar gael unrhyw olygfa. Roedd gorwelion pawb wedi ei gyfyngu i’r hyn y medrent ei weld allan o’r slit yn yr hugan – a sach y person oedd yn cerdded o’i flaen.
Roeddwn yn falch o gyrraedd y gwersyll felly – a chael paned dwym. Mae’r staff yn gweithio yn galed iawn i’n bwydo a chael y gwersyll yn barod.Cara Cara Cribog
Wedi’r baned aeth criw i lawr at Lago Capri am dro a chael dyfyniad y dydd gan John – “Mae’n nhw wedi ei alw fe’n Lago Capri sbo am ei fod e’r un tymheredd â’r Capri arall”. Roedd yr eira’n syrthio’n drwm ar y pryd.
Swper am saith. Lleucu wedi ei throi hi’n ôl am El Chalten ar ôl bod yn sâl ers ddoe druan. Mae’n gobeithio ail-ymuno â ni fory ar ôl cael noson mewn gwely yn y gwesty.
Yn y babell drws nesaf heno mae Pat a Mair – sydd wedi dal ati yn wych er eu bod yn 70+ a 60+ yn eu tro. Mair mae’n debyg wedi cyrraedd gwersyll neithiwr a holi lle’r oedd y bloc toiledau a’r bwyty! Afraid dweud taw twll yn y ddaear yw’r tŷ bach a phabell gantîn sy’n darparu’r bwyd. Er ei siom neithiwr, mae wedi cerdded yn wych heddiw.
Iolo wedi dangos baw Puma i ni bore ‘ma felly maen nhw o gwmpas! Wedi gweld austral finch prynhawn ‘ma – ond dim Condors heddiw er i ni weld dau ddoe. Anodd gweld dim heddiw a dweud y gwir oherwydd yr eira. Yn paratoi felly am ail noson o wersylla yn yr eira.

Iolo a'r Cara Cara18:36 – newydd fod yn tynnu lluniau o’r Cara Cara Cribog – yn ôl Iolo yn un o deulu’r fran – ond yn aderyn mawr cydnerth, lliwgar a deallus ac yn fusneslyd sef pam y bu modd mynd ato.

11:52 – 20/10/2008 – Glacier Piedras Blancas.

Y maes serax yn amlwg iawn arno Rhewlif Piedras Blancas– wedi bod yn cerdded ers ychydig dros dair awr a chyrraedd y rhewlif rhyfeddol hwn. Y rhewlif yn dod o lethrau Mynydd Fitzroy / Chalten sydd wedi bod yn gwmni cyson heddiw. Cychwynom ar hyd yr un llwybr â ddoe – ond yn gweld pethau heddiw. Wedi gweld baw Puma eto heddiw yn ogystal ag ôl traed llwynog yn yr eira.
Noson erchyll o oer neithiwr -10°C mae’n debyg ac -3°C wedi ei fesur y tu mewn i un o’r pebyll.

13:20 – cinio ac rydym newydd adael Parc Cenedlaethol Los Glaciares. Mae rhywfaint yn gynhesach heddiw na ddoe er yn oerach na’r diwrnod cynt hefyd.
Roedd tipyn o eira yn y gwersyll bore ‘ma – ar ben y babell ac ar lawr. Yn syth ar ôl codi aeth Paul (yr wyf yn rhannu pabell ag ef) a minnau am dro i’r bryniau ger y gwersyll i weld yr haul yn codi.
Yn ddiweddarach fe euthum gyda Mair i gasglu dŵr yfed o’r llyn (Lago Capri) a’i photel ddŵr hi yn swfenir o rhyw Fordaith a gafodd rhywdro – y ddau eithaf – mordaith a threcio!
Enw cyfanswandd am drecwyr – “A compeed of trekkers”

ger Lago Capri

17:50 – Wedi cyrraedd y gwersyll yn Piedra Del Fraile a hwn yw’r gorau o ddigon – dim eira, caban yn hytrach na phabell i fwyta ynddi a phabell ychydig yn fwy na’r rhai blaenorol i gysgu ynddi. Mae hefyd 1,000 o droedfeddi yn is na’r gwersylloedd blaenorol – felly’n debyg o fod rhywfaint yn gynhesach dros nos – diolch byth.
mynydd Fitzroy/ChaltenWedi gweld llawer o bethau heddiw gan gynnwys cnocelli’r coed a baw Puma – fe welson hwnnw o fewn ychydig amser i adael y gwersyll a hwnnw’n gynnes o hyd. Fe welais i sgwarnog hefyd nid nepell o’r gwersyll hwn. Tro hir heddiw fodd bynnag – 10 milltir a chryn dipyn o ddringo yn ogystal â golygfeydd bendigedig. Roedden’ ni’n ffodus iawn i gael gweld mynydd Fitzroy / Chalten heddiw ac yn drawiadol ein bod ni wedi cerdded ar hyd yr un llwybr â ddoe ond wedi gweld cymaint yn fwy heddiw. Ddoe dim ond cefn y person o’n blaen yr oedd modd ei weld.
Wedi bod yn siarad â Sergio, un o’r tywyswyr ac yntau wedi rhoi’r ddau hanes am sut y cafodd Monte Electrico ei enw – un stori yw fod yr offeiriad lleol, (Maria de Agostini) wedi rhoi’r enw iddo gan fod sŵn y gwnt yn chwyrlio o’i gwmpas yn debyg i storm drydannol – sy’n beth prin yn yr ardal hon. Y stori arall yw fod y mynydd (y medrwn ei weld o’r gwersyll) ag un wyneb coch ac un du – ac felly fel dwy derfynell batri.

22:04 – Yn y babell ac yn y gwely – mor braf cael cychwyn y nos yn gwisgo dim ond y thermals (h.y. dim cot blu na’r crys fleece gan Rab – neu hyd yn oed y ddau fel y bu hi’r nosweithiau diwethaf).
Y caban wedi bod yn llawn hwyl a chanu heno – ac yn gynnes hefyd gyda’r tân coed. Yn ddiau heddiw fu diwrnod y golygfeydd hyd yma. Mynydd Fitzroy / Chalten i’w weld yn glir llawer o’r bore (h.y. heb gymylau drosto) ac eira ar y copaon i gyd. Roedd hi’n wych cael gweld y bywyd gwyllt hefyd fel sgwarnog a’r cnocellod. Mae’r golygfeydd o’r rhewlifoedd wedi bod yn drawiadol hefyd.
Fory y drefn fydd codi am saith, brecwast am hanner awr wedi ac yna mynd i fyny heibio Lago Electrico i weld Rhewlif Pollone. Yn edrych ymlaen! Bydd dim rhaid cario’r bag llawn fory chwaith gan ein bod yn gwersylla yma eto nos yfory. Mae nghoesau i yn stiff heno felly bydd cael llwyth ysgafnach yfory yn fendith.

10:27 – 21/10/2008

Wedi cychwyn ers cyn 09:00 ac yn awr yn cael ysbaid uwchben Lago Electrico. Newydd dynnu llun o Club Moss – y mae Ieuan yn dweud a greodd lo yn yr oesoedd a fu. Heddiw rydym ar ein ffordd i fyny i weld rhewlif y Gendarme Pollone sy’n llifo i lawr wyneb gogleddol mynydd Fitzroy / Chalten. Bore ‘ma roedd hi’n awyr las o ben bore ac fe euthum allan yn gynnar i dynnu lluniau ar lan afon Electrico. Roedd y mynyddoedd yn fendigedig yn haul y bore.
Rio Electrico

17:58 – Wedi cael diwrnod bendigedig – yn dringo i fyny i weld rhewlif Pollone a oedd yn gwbwl anhygoel. Roedd y rhewlif yn dod i lawr un o lethrau mynydd Chalten / Fitzroy. Ar waelod y rhewlif roedd ‘na lyn (Laguna Pollone) gyda’r dŵr wedyn yn llifo i lawr llethr ac i Lago Electrico sy’n troi yn ei dro yn Rio Electrico. Roedd yr haul yn tywynnu trwy’r bore er fod yn gwynt yn chwyrlio o gwmpas. Cafodd y cinio ei fwyta ar lan y Laguna Pollone. Roeddem yn ôl yn y gwersyll cyn hanner awr wedi un, felly prynhawn ‘ma aeth criw bach ohonom am dro yn y goedwig gyda Iolo er mwyn chwilio am adar ond dim llawer o lwc.
Rhewlif Pollone

18:10 – Newydd fod yn edrych ar y map gyda Pepe ac wedi gweld pa mor agos yr y’m ni at y ffin gyda Chile – yn llythrennol o fewn 5/6 Km i’r ffin. Soniodd hefyd fod y lama yn dod yn wreiddiol o Ogledd yr Ariannyn a taw’r guanaco yw’r aelod o‘r teulu sy’n dod o’r dalaith hon ond i’w gweld yn y gwyllt ar y paith yn unig a dim yn y mynyddoedd.

Dyfyniad y dydd – disgrifiad o un o’r criw - “She’s got the face of a bulldog licking piss off a nettle

20:52 – Wedi gorffen swper Piedras Del Frailllea hon mewn ffordd yw noson olaf y daith gerdded – felly cryn rialtwch. Pepe a’i griw tywyswyr wedi cael tip a gasglwyd oddi wrthym – ac yn ei llwyr haeddu – maen nhw wedi bod yn wych.
Gwynt a glaw y tu allan felly neb yn awyddus iawn i adael clydwch y caban bwyd. Heddiw – a’i haul – wedi bod yn uchafbwynt da, ond heb yr eira fuasai’r mynyddoedd ddim wedi edrych cystal. Bydd hi’n rhyfedd nos yfory cychwyn ar y teithio ar fws ac awyren eto. Bydd hi’n ddifyr cael gweld Trelew, Porth Madryn a Dyffryn Camwy fodd bynnag.

16:00 – 22/10/2008

Ar y bws yn ôl i awyrenfa El Calafate. Bore ‘ma roedd y rwtîn yr un fath ag arfer – codi am 07:00, brecwast am 07:30 a gadael y gwersyll am 8:40 ar ôl yr ymarferion cynhesu am 08:30. Dair awr yn ddiweddarach roeddem wedi cyrraedd y ffordd gerllaw pont dros y Rio Electrico. Pawb ar fysys bach wedyn yn ôl i dref El Chalten. Fe gawsom y bagiau a’r pethau eraill a oedd wedi eu cadw yn yr hostel yn El Chalten yn ôl cyn mynd i’r un bwyty â nos Wener i gael cinio. Wedi cinio aeth Melfyn ac Elfed a minnau am dro chwim i weld a allem ffeindio siop a oedd yn gwerthu pethau a fyddai’n addas fel anrhegion ac fe brynais fap o’r ardal a chrysau-t i Mali a Pwyll. Doedd dim un digon bach yno i Amig.
Mae’n newid mawr o fod yn y gwyllt i fod yn ôl yng ‘ngwareiddiad‘, ac wedi bod yn newid chwim a digon anodd. Mae’n anodd dygymod â’r sŵn yn un peth. Mae wedi bod yn brofiad gwych cael bod yn y mynyddoedd y pump diwrnod diwethaf.
Anodd ‘sgrifennu llawer – y ffordd hon heb dar arni, felly’n arw iawn.
Diwedd y trec

21:02 – Ar yr awyren o El Calafate i Drelew. Hyd yn oed yn anos bod yn ôl yn holl brysurdeb yr awyrenfa nag oedd hi i fod yn El Chalten. Hiraeth mawr am y mynyddoedd!
Ar ôl cyrraedd El Calafate roedd y ffôn yn gweithio eto felly rhoddais ganiad adref yn syth (roedd hi’n 22:00 adref) a chael gair gyda Cath, Mam, Dad a Pwyll a oedd wedi codi ar ôl clywed y ffôn yn canu.
Yn edrych ymlaen at gyrraedd y gwesty ym Mhorth Madryn ymhen y rhawg. Bydd angen cawod cyn mynd i’r gwely – heb ymolchi’n iawn ers 5 diwrnod felly bydd haen o faw i’w olchi bant.
Ar fin glanio yn Nhrelew felly rhaid tewi.

 

Hanes y daith yn nhalaith Chubut

23:59 – Yng ngwesty El Cid ym Mhorth Madryn – wedi cael cawod am y tro cyntaf ers bore Sadwrn. Bendigedig!

08:11 – 23/10/2008

Ar y bws yn teithio tuag at Benrhyn Valdes i weld y morfilod. Brecwast am saith a gadael y gwesty am 07:30 oedd y drefn heddiw. Ar hyn o bryd yn croesi’r paith a Fred y tywysydd yn dweud taw un rheswm am boblogrwydd cig oen Patagonia yw fod y defaid yn yfed dŵr hallt y paith ac yn bwyta’r perthi yn hytrach na glaswellt. Yn aros ym Mhorth Madryn neithiwr a heno. Heb gysgu’n dda neithiwr – cyfuniad o fod yn or-gyfforddus ac ofn codi’n hwyr a cholli’r bws!

Morfil cywir y de

12:12 – Yn ôl ar y bws ar ôl bod yn gwylio’r morfilod. Roedd hi’n brofiad anhygoel bod mor agos at y creaduriaid bendigedig hyn. Roedd sawl mam a’i llo ymhlith y rhai a welsom ac fe fu rhai ohonynt yn neidio o'r’môr. Rhyfeddol!

12:36 – Newydd weld Rhea – fel estrys bach – yn cerdded ar y paith gyda sawl cyw bach.
Rhea

12:36 – Mara – anifeiliaid bach maint sgwarnog ond yn edrych mwy fel mochyn cwta. Del iawn – newydd weld teulu ohonynt.
Mara

12:57 – Puerto Delgado. Cinio.

16:38 – Cinio mewn bwyty gerllaw goleudy Delgado – ac yna’r profiad gwych o fynd i lawr i’r traeth i weld y morloi eliffant. Mae’r prif wryw yn cadw harem ac yn ymosod ac ymladd gydag unrhyw wryw arall sy’n bygwth. Gall rhai ohonynt bwyso hyd at 3.5 tunnell fetrig ac ar y cyfan mae nhw’n llwyddo i aros ar y brig a rheoli’r harem am 3 neu 4 mlynedd cyn cael ei ddisodli. Mae’r ymladd yn gallu bod yn chwyrn a gwaedlyd. Roedd hi’n ddoniol gweld y llanciau yn chwarae ymladd yn y dŵr bas. Yn ôl yn awr i Borth Madryn
Morfilod eliffant

18:15 – wedi gweld sawl guanaco ar y daith heddiw – maen nhw’n anifeiliaid gosgeiddig iawn ac yn llai na’r lama.

08:21 – 24/10/2008

Ar y ffordd eto o Borth Madryn tuag at Drelew a Dyffryn Camwy. Neithiwr oedd noson y cinio ‘gala’ felly mae ‘na lot o wynebau blinedig a llygaid ‘bloodshot’ heddiw. Roedd rhai ohonynt ar y traeth o hyd am 04:00 bore ‘ma.
Newydd weld morfil yn neidio o’r môr wrth i ni deithio ar hyd promenâd Porth Madryn. Mae traeth Porth Madryn yn edrych yn ddigon tebyg i’r hyn a welodd y Cymru yn ôl ym 1865 ond mae gweddill Porth Madryn wedi newid y tu hwnt i bob llefelaeth. Cyn gadael y dre ry’n ni am fynd i weld yr ogofau lle bu’r Cymry yn byw (neu o bosib ddim yn byw!) yn dilyn y glaniad.

08:49 – Mae gweld yr ogofau yn cyfleu menter y gwladychwyr, yn enwedig o ystyried cyn lleied yr oedd ganddynt o’i cymharu â ni. Rhaid ei bod wedi bod yn erchyll o galed am gyfnod hir wedi’r glaniad, yn enwedig gan fod y paith yn go anffrwythlon.
Cofeb y Glaniad

09:28 – Un o’r pethau mwyaf doniol neithiwr yn y cinio ‘gala’ oedd gweld Mair sy’n 60+ yn ceisio perswadio’r ‘waiter’ yn y bwyty i drwco crysau. Roedd y pŵr dab wedi ei frawychu gan yr hen fenyw fach benderfynol! Bu cryn dipyn o ganu ‘Oes gafr eto?’ (neu ‘Wes gafr eto?’ os taw Eurfyl oedd yn codi canu) hefyd – felly Duw yn unig â ŵyr beth oedd barn pobl y bwyty. Fe ges i ddihangfa rownd yr hanner nos pan holodd un o staff Mencap i fi hebrwng Lleucu yn ôl i’r gwesty. Roeddwn i’n falch bore ‘ma pan fu’n rhaid codi cyn saith i gael brecwast.
Ar ein ffordd nawr tua’r Ysgol Gymraeg yn y Gaiman. Ry’n ni’n ffodus i gael haul ac awyr las eto heddiw er ei bod braidd yn wyntog.
Mwy o forfilod i’w gweld yn y môr wrth i ni deithio’n ôl trwy Borth Madryn.

09:32 – Wedi llwyddo i gael anrhegion i Amig a Cath brynhawn ddoe. Roeddwn i wedi prynu crys-t i Amig yn awyrenfa El Calafate ond fe’i gadawyd ar yr awyren yn Nhrelew. Un o’r pethau trawiadol am yr yr awyrenfa yn Nhrelew oedd gweld y gair ‘Croeso’ uwchlaw’r fynedfa i’r terminal. Wedi cael bag suede i Cath ddoe. Roedd merch y siop yn hyfforddi i fod yn gyfieithydd felly pan ddywedais fod Cath hefyd yn gyfieithydd fe baciwyd y bag mewn papur brown a bow goch arno hefyd, chware teg iddi. Mae crys-t Amig yn nodi ei fod yn dod o ‘Puerto Madryn’.

10:11 – Sid (arweinydd y daith o du Across the Divide) newydd dweud fod ein ehediad i Buenos Aires heno gyda Aerolineas Argentians wedi ei chanslo – felly mae’n bosib na fydd modd i ni fynd i’r Eisteddfod yn Nhrelew prynhawn ‘ma – tipyn o siom. Mwy o wybodaeth toc – ond mae Aerolineas Rhobert ap Steffan a Gabriella RestuchaArgentinas yn ddiawliaid diegwyddor! Newydd weld rhai o’r camlesi dyfrio a fu mor allweddol i gael y paith i flodeuo a chynhyrchu cnydau i’r ymfudwyr Cymreig.

11:30 – newydd adael ysgol uwchradd Camwy. Wedi cyflwyno’r llyfrau i’r plant. Gavin wedi rhoi lamp lowyr i amgueddfa’r dref, a Ieuan wedi cyflwyno’r llwy garu a gerfiodd ei hun i’r ysgol. Roedd maer y dref, Gabriel Restucha, yno hefyd ac yn siarad Cymraeg yn lew.
Profiad rhyfeddol gweld y plant bach Archentaidd yno yn gwisgo crysau’r ysgol â “Gorau Arf, Arf Dysg” arnynt. Yn awr oherwydd diawlineb Aerolineas Argentians ry’n ni ar ein ffordd i’r awyrenfa i hedfan i Buenos Aires – ry’n ni’n colli cael mynd i’r Eisteddfod yn Nhrelew felly, sy’n siom go ddifrifol!
Criw Mencap gyda disgyblion yr ysgol

Fred y tywysydd sydd wedi bod y gyda ni ers i ni lanio yn Nhrelew echnos yn dweud ein bod wedi teithio 600km yn y bws ers hynny.

13:53 – Ar yr awyren o Drelew i Buenos Aires – yn ymlwybro tua’r rhedfa ar hyn o bryd. Siom o’r mwyaf oedd fod rhaid i ni adael Dyffryn Camwy mor chwim er mwyn dal yr awyren gynharach i Buenos Aires – ac wrth gwrs golli’r eisteddfod yn Nhrelew. Yn awyren yn codi …

Rhyw awr a hanner yw’r daith ar yr awyren y tro hwn. Y môr i’w weld yn y pellter a’r paith yn cyferbynnu â glas y môr.
Mae’r cyfnod yn ardal Camwy wedi bod yn ddiddorol iawn er mor fyr. Wedi cael map o barthau El Calafate a Penryn Valdes / Porth Madryn i fynd adref i’r plant. O ddechrau’r daith adref heddiw rhaid cyfaddef mod i’n colli’r teulu.

14:09 – Newydd hedfan dros Benrhyn Valdes a thynnu lluniau ohono yn yr haul. Anodd credu taw dim ond ddoe yr oeddem ni yno.
Penrhyn Valdes

Roedd rhai o’r criw yn ffarwelio â ni yn Nhrelew – roeddwn nhw’n aros ymlaen yno a ninnau yn gadael am Fuenos Aires. Arhosodd Rhobert ap Steffan yn y Gaiman, tra bod Elfed a’r lleill a oedd yn aros wedi dychwelyd i awyrenfa Trelew. Mi fydda i’n colli Elfed yn enwedig – bu’n gwmni da iawn am lawer o’r daith. Mae e’n aros ymlaen am ychydig wythnosau eto rwy’n credu yn yr Ariannyn gan dreulio peth amser yng nghyffiniau Camwy cyn teithio’n bellach i’r gogledd.

Wedi cael rhes i mi fy hun ar yr awyren hon. Mae’n braf medru gweld allan trwy’r ffenest hefyd – ar y daith o El Calafate i Drelew roedd fy sedd reit gerllaw’r injan felly welwn i ddim byd, heblaw gorchudd yr injan. Roedd hi’n swnllyd hefyd. Mae cinio ar y ffordd hefyd – mi fetia i taw brechdan gaws a ham fydd yr unig ddewis hyd yn oed i ni’r llysieuwyr. ‘Dyw dychymyg Aerolineas Argentinas ddim yn helaeth iawn. Un mantais o fod wedi hedfan nawr wrth gwrs yw ein bod ni o leiaf yn medru gweld ac wrth gwrs y cyfle i gael noson dda o gwsg cyn ymadael â’r Ariannyn nos yfory. Pe na bai’r trefniadau wedi newid byddai wedi bod yn 02:00 bore fory arnom yn cyrraedd Buenos Aires. Rhyw dda yn dod o bob drwg felly, er mor siomedig yw hi ein bod ni wedi colli’r eisteddfod yn Nhrelew.

Hanes y Daith ym Muenos Aires


18:46 – Mae Buenos Aires MOR swnllyd a phrysur – hyd yn oed o’i gymharu â Phorth Madryn. Yma mae’r cyflymdra a’r s?n yn anhygoel. Glaniodd yr awyren yn awyrenfa’r ddinas sydd wedi ei lleoli gerllaw’r afon Plata. Mae honno llydan nes ei bod hi’n edrych fel y môr.
Roedd bws yn aros amdanom y tu allan i’r awyrenfa ac fe’n cludwyd i’r Waldorf Hotel, nid nepell o’r brif stryd siopa yn Buenos Aires – Avenida Florida.
Heno mae’r tywysydd wedi trefnu ein bod yn cael swper mewn bwyty Tango – felly dylai hynny fod yn brofiad.

Fory rwyf wedi trefnu mynd ar daith fws o gwmpas y ddinas yn y bore a dichon y bydd hynny’n ddifyr hefyd. Gobeithio y bydd modd cael prynhawn gweddol dawel cyn ei throi hi am yr awyrenfa ryngwladol am 20:00 er mwyn dal yr awyren i Fadrid.
Bellach, a ninnau wedi troi ein wynebau am adref rwy’n colli’r teulu mwy fyth ac yn edrych ymlaen at gael cyrraedd yn ôl atynt.
Gwefan Cafe de los Angelitos
21:15 – Café de los Angelitos, Buenos Aires.
Newydd gael swper hyfryd. Lle reit ryfedd, fel bwyta mewn theatr. Edrych ymlaen yn awr at gael gweld y perfformiad Tango.

23:50 - Newydd adael y Café de los Angelitos ar ôl noson fendigedig. Roedd y pryd tri chwrs yn hyfryd, y gwin a’r cwmni yn dda, a’r dawnsio yn hollol fendigedig. Cyn i mi ymadael â’r gwesty, roedd Paul, yr wyf yn rhannu ystafell ag ef, wedi disgrifio tango fel “The closest thing to sex in public” ac rwy’n gweld ei bwynt e gan fod y dawnsio yn eithriadol o rywiol – ond ddim rhywsut mewn ffordd ‘salacious’. Roedd y sioe yn dechnegol ddisglair – gyda mwy na hint o sentimentaleiddiwch, yn enwedig yn y canu - ond eto yn llawn hiwmor ac yn cyffwrdd â’r gynulleidfa yn ddwfn iawn gan beri iddynt godi ar eu traed ar ddiwedd y dawnsio. Roedd y cerddorion yn hynod amryddawn a thechnegol ddisglair gyda’r fiolinydd yn anhygoel. Ond yr uchafbwynt oedd y dawnsio – roedd yn hollol arallfydol. Prydferthwch y peth wnaeth fy nharo i yn y lle cyntaf. Yn ail, fod y dawnsio yn pwysleisio rhywsut pam y’n crëwyd yn ddynion a merched – yn cyflawni swyddogaethau gwahanol ond ar y cyd yn creu cyfanrwydd prydferth y tu hwnt i allu’r naill ryw na’r llall. Yn drydydd, fod y tango rhywsut yn ddameg o’r hyn y dylai priodas dda fod – cyd-symud a chyd-ddeall heb fod angen edrych yn barhaus ar eu gilydd na hyd yn oed yn yr un cyfeiriad. Tannau amrywiol yn cyfrannu at yr un gân.Tango

Ar y ffordd yn ôl roeddwn yn eistedd gerllaw John ac yn sôn am hyn, ac yntau yn ei dro yn sôn am golli ei wraig, Lyn, a’r cyd-ddealltwriaeth a oedd ganddynt yn y cyfnod cyn iddi farw. Roedd wedi cael ysgytwad yn gynt gan taw yng ngwesty’r Waldorf y bu’r ddau yn aros 3 mlynedd yn ôl, a fedrai e ddim credu taw yma yr oeddem ni’n aros y tro hwn hefyd. Pan holais iddo a oedd hyn wedi peri loes, ei ateb oedd taw atgofion melys oedd ganddo felly nad oedd hi’n boenus i ddod yn ôl – adlewyrchiad o fawredd John yn fy marn i.

10:37 – 25/10/2008 – Ar daith fws o gwmpas Buenos Aires.

Newydd gael gwybod taw 38 miliwn Gwehyddwr Caminitoyw poblogaeth Ariannyn a phoblogaeth Buenos Aires yn 3 miliwn.

33 mlwydd oed oedd Eva Peron yn marw.

11:43 – Yn ardal La Boca o gampas stadiwm tîm pel-droed y Boca Juniors – y bu Maradona yn chwarae iddynt mae’n debyg. Ddim yn teimlo’n saff iawn yma a Debbie wedi cael rhywun yn ceisio cipio ei ei chamera. Roedd fy un i wedi ei guddio yn y bag. Hefyd wedi rhoi’r cardiau SD yn y pwrs dan fy nghrys – fe allwn brynu camera arall ond mae’r lluniau yn amhrisiadwy.

12:35 – Yn ardal Caminito ac wedi prynu siol i Mam yn y farchnad – roedd y stondinwr yn gwehyddu ’r sioliau yn y fan a’r lle – felly medrais dynnu llun ohoni wrthi. Eto ardal hynod fyrlymus a theimlad ychydig yn fwy diogel na Boca ond ddim yn rhyw saff iawn!

Caminito

16:10 – mewn caffi ar yr Avenida Florida yn bwyta brechdan. Ar ôl y wibdaith o gwmpas y ddinas bore ‘ma fe fûm yn cerdded o gwmpas prynhawn ‘ma. Y fantais o fod wedi bod bore ‘ma oedd rhai ardaloedd a golygfeydd wedyn yn gyfarwydd. Fe fûm eto i lawr i’r Tŵr Prydeinig a darganfod fod cofeb meirw rhyfel y Malvinas yn union gyferbyn ag ef. Mae creithiau’r rhyfel yn amlwg o hyd – yn Nhrelew roedd arddangosfa ynghylch y rhai a laddwyd yn y rhyfel a oedd wedi eu lleoli yno, ac yna yma ym Muenos Aires mae’r cofeb rhyfel yn cael ei warchod gan filwyr mewn lifrai trawiadol. Fodd bynnag roedd ‘na rhyw brotest gan feteraniaid rhyfel De’r Iwerydd yn digwydd y tu allan i’r palas arlywyddol pan aethom heibio bore ‘ma.
Cofeb Rhyfel De'r Iwerydd

17:11 – Avenida 9 de Julio, Buenos Aires.

Wedi bod yn eistedd ar ochr y ffordd yn darllen a gwylio’r gweithgarwch o gwmpas. Mae ffordd hon â 16 lon felly’n brysur ac yn rhedeg trwy ganol y ddinas. Fodd bynnag mae eistedd yma fel bod mewn parc gyda choed a blodau o gwmpas. Mae dylanwad Paris yn amlwg ar y ddinas.

Bellach wedi gorffen fy siopa ac yn gwbwl ddi Peso. Rhoddais y llond llaw o Pesos a oedd gen i ar ôl i ddau blentyn bach – bachgen a merch y naill na’r llall yn hŷn na Pwyll – a oedd yn canu’r consertina ar y stryd. Mae ‘na dlodi amlwg yn Buenos Aires. Ar y ffordd i mewn i’r ddinas ddoe, aethom heibio llu o adeiladau sianti gyda phobl yn amlwg yn byw ynddynt. Mae ‘na eithaf lot o fegera ar y stryd hefyd – sy’n anochel mae’n siwr mewn dinas fawr.

Boeing 747-40023:02 – ar yr awyren yn disgwyl cychwyn am Madrid. Roedd y diwrnod ym Muenos Aires wedi bod yn reit helbulus i’r criw – Nicky wedi cael ei bag wedi ei ddwyn o’r gwesty ddoe (a’r holl strach o gael passport dros dro newydd), Katie wedi cael rhywun yn hollti ei sach, rhywun wedi ceisio dwyn camera Debbie yn y Boco ac yna rhywun yn cipio mwclis Siân o'i gwddw brynhawn 'ma. Roedd mwy ‘na ychydig o baranoia yn amlwg wrth i ni deithio tua’r awyrenfa heno.

Ry’n ni ar Boeing 747-400 eto a byddwn yn hedfan 6272 milltir dros 11 awr a chwarter i gyrraedd Madrid. Er fod dros 400 sedd ar yr awyren nid yw pob sedd yn llawn heno.

14:14 – 26/10/2008

Ar fin cyrraedd Madrid a’r ffilm Flawless newydd orffen, fu’n wylio perffaith ar gyfer adeg yma’r dydd – amser Madrid yw hwn wrth gwrs ac mae’n dal yn gynnar ym Muenos Aires. Wedi llwyddo i gysgu rhywfaint dros nos a’r daith wedi ymddangos yn fyrrach rhywsut nag ar y ffordd draw. Cwestiwn sylfaenol y ffilm oedd ai rhywun sy’n rhoi ynteu’n cymryd wyt ti ac un o’r pethau amlwg yn y trip hwn yw fod cynifer o bobl wedi rhoi yn hael – eu hunain, eu profiad, eu hamser.

15:26 – Ar yr awyren ac ar fin cychwyn o Madrid i Lundain ac yn ddiolchgar ein bod ar yr awyren olaf o’r diwedd. Cefais rhywfaint o banig yn Madrid – ar ôl cyrraedd y porth ymadael fe sylwais fod y walet ar goll! Roeddwn i’n gwybod ei bod hi gen i pan fûm trwy’r archwiliad pelydr-X felly fe redais yn ôl yno i chwilio. Bu’r archwilwyr yn chwilio’n ddyfal a rhoi fy mag i trwy’r archwilydd eto i weld a oedd yno ond dim lwc. Euthum yn ôl wedyn at y ddesg ymholiadau ond dim lwc yno chwaith. Roeddwn i’n siŵr felly ‘mod i wedi ymuno â’r 20% o’r criw a oedd wedi cael rhywbeth wedi ei ddwyn yn Buenos Aires ynteu ar y ffordd adref. Erbyn hynny roedd yr awyren ar fin ymadael felly rhaid oedd ei throi hi am y porth ymadael – ond ar y ffordd daeth Gareth i gwrdd â fi gyda’r walet yn ei law. Roedd wedi ei chael ar y fainc lle’r oeddwn wedi bod yn eistedd – dan got Mair! Diolch byth.

Beth bynnag dyma ni felly yn ymlwybro tua’r rhedfa a chychwyn yr ehediad olaf ar y daith – y seithfed mewn 10 diwrnod.

17:43 – ar y bws yn teithio yn ôl i Gaerdydd o Gatwick
Y grŵp eisoes wedi dechrau chwalu gyda rhai o’r criw yn dal trenau adref ynteu fel Catherine o Mencap Gogledd Iwerddon yn hedfan ymlaen i Felffast.

Bag Eurfyl yw’r peth diweddaraf i ddiflannu ar y daith – er fod argoel ei fod ym Madrid ac y bydd yn ôl gyda fe ymhen diwrnod neu ddau.

Mi fydda’i yn colli’r criw – mae pawb wedi cyfrannu cymaint ar y daith.

Bws - John ac Eurfyl

Mwy am Siôn
Pam?
Dyddiadur y daith
Dyddiadur Paratoadau
Paratoadau
Lluniau
Cysylltwch
Cyfrannwch
English

© Siôn Brynach
2007-08